Sulisławski (Leszczyc-Sulisławski) Mieczysław Tomasz (1894–1975), pułkownik dyplomowany Wojska Polskiego.
Ur. 21 XII w Janowie (pow. lwowski), był synem Edwarda (zm. przed r. 1918), radcy Wyższego Sądu Krajowego we Lwowie, i Zofii z Rybotyckich.
Od r. 1901 uczęszczał S. do Szkoły Ludowej w Żółkwi, a od r. 1905 do Gimnazjum Klasycznego we Lwowie, gdzie 9 VI 1913 zdał maturę. Od t.r. studiował na Wydz. Górniczym lwowskiej Szkoły Politechnicznej. Dn. 1 XII wstąpił do paramilitarnej organizacji niepodległościowej Sokole Drużyny Polowe; ukończył tam kurs podoficerski i uczestniczył w pracy szkoleniowej. Po wybuchu pierwszej wojny światowej, w sierpniu 1914, wstąpił w stopniu kaprala do dowodzonego przez Jana Rzepeckiego 3. baonu Legionu Wschodniego we Lwowie. Po jego rozwiązaniu 21 IX t.r. w Mszanie Dolnej, znalazł się w Zakopanem, gdzie 5 X został aresztowany przez żandarmerię austriacką. Przewieziony do Nowego Sącza, stanął przed komisją poborową i jako plutonowy został wcielony do baonu zapasowego austro-węgierskiego 20. pp, a następnie 30 X do 30. pp. Na początku r. 1915 przeszedł kurs oficerski rezerwy; mianowany 15 IV t.r. kadetem, został skierowany jako dowódca plutonu na rosyjski front, gdzie 1 VII awansował do stopnia chorążego. Dn. 7 VII został ciężko ranny pod Wilkołazem koło Lublina (otrzymał postrzał w dolną szczękę) i przez pół roku leczył się w Pradze. Do czynnej służby w 30. pp wrócił w styczniu 1916; 1 VIII t.r. awansował do stopnia podporucznika. W 2. poł. t.r. wraz ze swoim pułkiem został przeniesiony na front włoski i wziął udział w IX bitwie nad Soczą (1–4 XI t.r.). Dn. 6 I 1917 został przeniesiony w charakterze instruktora i doradcy do Polskiej Siły Zbrojnej i służył kolejno w 2., 3., 4. i 5. pp Legionów. Po kryzysie przysięgowym w lipcu t.r. jako politycznie podejrzany, został odesłany do 30. pp i ponownie trafił na front włoski, gdzie jako dowódca kompanii walczył t.r. w kolejnych bitwach nad Soczą: XI (19 VIII – 12 IX) i XII (24 X – 7 XI). Dn. 20 IX 1918 przeniesiono go do baonu zapasowego 30. pp w Zamościu, gdzie wziął udział w akcji rozbrajania oddziałów austriackich (31 X – 2 XI t.r.). Dn. 1 XI wstąpił do formującego się WP i otrzymał awans na porucznika rezerwy; służył jako adiutant kolejno w Komendzie Obwodowej w Zamościu oraz baonie zapasowym 35. pp w Zamościu i Chełmie.
Dn. 15 V 1920 objął S. stanowisko referenta mobilizacyjno-organizacyjnego Wydz. I w sztabie Dowództwa Okręgu Generalnego w Lublinie (praca w sztabie i związany z nią brak odznaczeń bojowych utrudniły mu potem awanse w wojsku). Dn. 20 I 1921 przeszedł do Oddz. I (Organizacyjnego) Sztabu Generalnego na stanowisko referenta w Sekcji Mobilizacyjnej, a po trzech miesiącach objął kierownictwo Referatu Piechoty i Żandarmerii w Wydz. Mobilizacyjnym. We wrześniu 1921 został przyjęty na dwuletni kurs w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie, który ukończył w r. 1923 z drugą lokatą. W tym czasie awansował do stopnia kapitana (już służby zawodowej) i w r. 1922 został zweryfikowany ze starszeństwem z 1 VI 1919. Otrzymał przydział do Obozu Szkoleniowego Wojsk Łączności w Zegrzu, skąd 15 X 1924 przeszedł do Oddz. IV (Zaopatrywania) Sztabu Generalnego na stanowisko kierownika referatu operacyjnego w Wydz. Zaopatrzenia. Dn. 1 XII t.r. awansował do stopnia majora (ze starszeństwem z 15 VIII). Od lutego 1926 odbywał staż liniowy jako dowódca 3. baonu 26. pp 5. DP. W lipcu i sierpniu 1927 przez pewien czas pełnił obowiązki szefa sztabu 5. DP w czasie ćwiczeń międzydywizyjnych, kierowanych przez gen. Kazimierza Sosnkowskiego. Dn. 31 X t.r. przydzielono go na stanowisko II oficera do sztabu inspektora armii gen. Mieczysława Norwida Neugebauera we Lwowie. Od 1 XI 1928 prowadził wykłady w Wyższej Szkole Wojennej; został tam kierownikiem przedmiotu operacyjnej służby sztabu II kursu. W l. trzydziestych jako specjalistę operacyjnej służby sztabów, kierowano go często do różnych prac w Sztabie Głównym, m.in. przygotowywania referatów na posiedzenia Komitetu do Spraw Uzbrojenia i Sprzętu. Był redaktorem Instrukcji o organizacji łączności w polu i współautorem regulaminu Służba sztabów w polu. Komendant Wyższej Szkoły Wojennej, gen. Tadeusz Kutrzeba uważał go za jednego z najwybitniejszych oficerów dyplomowanych w WP, w pełni przygotowanego do wojennej funkcji kwatermistrza armii (lub szefa jego sztabu); kilkakrotnie poruszał w tym czasie sprawę pomijania S-ego w awansach. Od listopada 1935 odbywał S. ponownie staż liniowy w 29. pp 25. DP (był to jeden z warunków uzyskania awansu). Uzyskał doskonałe opinie dowódcy 29. pp płk. dyplomowanego (dypl.) Jarosława Okulicz-Kozaryna, dowódcy Piechoty Dywizyjnej 25. DP płk. dypl. Stefana Kosseckiego i dowódcy dywizji płk. dypl. Franciszka Altera, zgodnie stwierdzających, że stanowi on «materiał na pierwszorzędnego dowódcę po praktyce w linii». W czerwcu 1936 został S. włączony w Sztabie Głównym do zespołu oficerów, który pod kierownictwem płk. dypl. Jana Jagmin-Sadowskiego opracowywał referaty dotyczące rozbudowy i modernizacji oraz przezbrojenia poszczególnych działów wojska lub rodzajów broni; po pewnym czasie objął kierownictwo zespołu. W r. 1937 awansował do stopnia podpułkownika dyplomowanego (ze starszeństwem z 1 I 1936). W związku z prowadzonymi pracami nad planem mobilizacyjnym «W», został 30 IV 1937 czasowo przeniesiony do Oddz. I (Organizacyjno-Mobilizacyjnego) Sztabu Głównego na stanowisko kierownika samodzielnego referatu. W r. 1938 wrócił do Wyższej Szkoły Wojennej i objął Katedrę Operacyjnej Służby Sztabów. Jesienią t.r. został także wykładowcą operacyjnej służby sztabów na pierwszym kursie doskonalącym dla oficerów dyplomowanych, nazywanym kursem szefów sztabów i kwatermistrzów armii; w związku z zagrożeniem wojennym kurs przerwano w marcu 1939. Dn. 5 VIII t.r. został szefem Oddz. IV (Kwatermistrzowskiego) Sztabu Głównego i zajmował się materiałowym zaopatrzeniem jednostek, szczególnie mobilizowanych.
Po wybuchu drugiej wojny światowej został S. szefem Oddz. IV Sztabu Naczelnego Wodza (NW) marsz. Edwarda Rydza-Śmigłego. Wraz z nim i jego sztabem wyjechał 7 IX 1939 z Warszawy do Brześcia nad Bugiem, skąd przez Włodzimierz Wołyński dotarł do Kołomyi. Dn. 18 IX t.r. przekroczył granicę polsko-rumuńską w Kutach i trafił do tymczasowego obozu w Vatra Dornei. Dn. 19 IX wziął udział w naradzie z udziałem płk. Józefa Jaklicza (drugi zastępca szefa Sztabu Głównego) i szefa Oddz. I płk. dypl. Józefa Wiatra, na której podjęto decyzję o spaleniu akt Oddziałów I i IV. Z Rumunii został S. przerzucony do Francji, gdzie w październiku 1939 wszedł w skład Sztabu Głównego (od 7 XI Sztabu NW) jako szef Oddz. IV (Wyszkoleniowo-Zaopatrzeniowego). Dn. 3 V 1940 awansował do stopnia pułkownika dyplomowanego. We Francji sporządził dwie obszerne relacje: Sprawozdanie na temat naszego przygotowania do wojny i sprawozdanie z udziału w kampanii wrześniowej. W czasie ewakuacji jednostek WP na Wyspy Brytyjskie, od 20 do 25 VI 1940, był dowódcą ekspozytury sztabu wiceministra spraw wojskowych gen. Mariana Kukiela w Bayonne, odpowiedzialnym za koordynację akcji ewakuacyjnej. Po przybyciu do Wielkiej Brytanii objął ponownie, 1 VII t.r., stanowisko szefa Oddz. IV. Wraz z płk. Tadeuszem Klimeckim, płk. Leonem Mitkiewiczem i gen. Karolem Masnym prowadził latem t.r. rozmowy z brytyjskim Min. Wojny (War Office) w sprawach organizacji, uzbrojenia i finansów Polskich Sił Zbrojnych (PSZ). Wg Mariana Utnika należał do nieformalnej organizacji wojskowej «Strażnica», skupiającej zwolenników gen. Władysława Sikorskiego, która w czasie tzw. kryzysu lipcowego t.r. stanęła w jego obronie i wbrew dyscyplinie wojskowej wymogła na ministrze Auguście Zaleskim zrzeczenie się misji tworzenia rządu. Od 1 I do 31 V 1941 był S. wykładowcą operacyjnej służby sztabów w Wyższej Szkole Wojennej na Obczyźnie w Londynie. W poł. czerwca 1942 awansował nieoficjalnie na pierwszego zastępcę szefa Sztabu NW i kierował pracą Oddziałów Organizacyjno-Kwatermistrzowskiego i Planowania (oficjalnie objął stanowisko 9 i 25 XI t.r., po przeorganizowaniu struktury Sztabu). Dn. 15 V 1943 został, obok płk. dypl. Andrzeja Mareckiego i gen. Stanisława Maczka, członkiem Komisji Wojskowo-Naukowej PSZ w Londynie. Wg gen. Józefa Zająca był przeciwnikiem powołania Wojskowej Służby Kobiet. Po śmierci gen. Sikorskiego gen. Sosnkowski zreorganizował Sztab NW, który stał się jednocześnie sztabem wojska (28 X i 1 XI t.r.); S. został pierwszym zastępcą szefa sztabu gen. Stanisława Kopańskiego, kierując oddziałami: Organizacyjnym, Kwatermistrzowskim, Personalnym i Planowania oraz współpracując z szefem Oddz. Technicznego. Należał do grona ścisłych współpracowników gen. Sosnkowskiego, m.in. latem 1944 towarzyszył mu w czasie inspekcji II Korpusu we Włoszech. Po dymisji Sosnkowskiego z funkcji NW (30 IX 1944) i kolejnej reorganizacji Sztabu NW przeprowadzonej przez gen. Kopańskiego, S. został 1 XI t.r. zastępcą szefa Sztabu NW ds. wojska. Oprócz wcześniej wymienionych agend podlegały mu oddział wyszkolenia, samodzielny wydział planowania wojska, oraz szefostwa: artylerii, saperów, broni pancernej, łączności wojska, komunikacji, a także samodzielny wydz. techniczny wojska. W sztabie Naczelnego Wodza pracował do 10 II 1945; jego następcą został płk dypl. Tadeusz Majewski.
Po rozwiązaniu PSZ pełnił S. funkcję zastępcy, a później szefa Głównej Komisji Likwidacyjnej PSZ w Londynie. W l. 1946–8 służył w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia. Pozostał na emigracji w Londynie. Brał udział w pracach Komisji Historycznej Sztabu Głównego. Obok płk. Adama Sawczyńskiego był współautorem rozdziału czwartego (I cz. 1) „Polskich Sił Zbrojnych w Drugiej Wojnie Światowej”. Napisał rozprawę Wojsko na terenie W. Brytanii, wykorzystywaną przez autorów „Polskich Sił Zbrojnych...” w części 2 tomu II. Należał do Koła Oficerów Dyplomowanych i współfinansował wydanie monografii „W 50-lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie” (Londyn 1969). W dn. 25–26 X 1969 wziął udział w zjeździe absolwentów Wyższej Szkoły Wojennej w Londynie. Zmarł 27 VI 1975 w Londynie, został pochowany 4 VII na cmentarzu North Sheen. Był odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi (1925), Złotym Krzyżem Zasługi, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1947), austriackim Srebrnym Medalem za Waleczność II kl., Wojskowym Krzyżem Zasługi III kl. z Mieczami i brytyjskim Oficerskim Krzyżem Orderu Imperium Brytyjskiego.
W małżeństwie zawartym w l. trzydziestych z Wandą ze Śliwieńskich (1902–1995), późniejszą więźniarką obozu w Ravensbrück, miał S. córkę Barbarę, zamężną za Miguelem Morales Rodenasem.
Rybka R., Stepan K., Awanse oficerskie w WP 1935–1939, Kr. 2004; Stawecki P., Oficerowie dyplomowani wojska Drugiej Rzeczypospolitej, Wr. 1997 s. 75; – Bargiełowski D., Po trzykroć pierwszy. Michał Tokarzewski-Karaszewicz. Generał broni, teozof, wolnomularz, kapłan Kościoła liberalnokatolickiego, W. 2001 II; Biegański W., Wojsko Polskie we Francji 1939–1940, W. 1967 s. 148, 348; Böhm T., Z dziejów naczelnych władz wojskowych II Rzeczypospolitej. Organizacja i kompetencje Ministerstwa Spraw Wojskowych w latach 1918–1939, W. 1994; Czarnecka R., Organizacja oraz zadania O. IV i Wojskowej Służby Komunikacyjnej Szt. Gł. (Gen.) WP w l. 1921–1939, „Biul. Wojsk. Służby Arch.” [wersja elektroniczna] 2001 nr 24 s. 13 (błędnie podane nazwisko S-ego); Jurga T., Obrona Polski 1939, W. 1990; Koreś D., Generał K. Sosnkowski jako przewodniczący Komitetu dla Spraw Uzbrojenia i Sprzętu oraz Komitetu Wyższej Szkoły Wojennej, w: K. Sosnkowski, żołnierz, humanista, mąż stanu, w 120. rocznicę urodzin, Red. T. Głowiński, J. Kirszak, Wr. 2005 s. 56; tenże, Płk dypl. M. T. Sulisławski (1894–1975), „Niepodległość” T. 60: 2008; Kozłowski E., Wojsko Polskie 1936–1939. Próby modernizacji i rozbudowy, W. 1964 s. 23; Polski Czyn Zbrojny w II Wojnie Światowej. Walki formacji polskich na zachodzie 1939–1945, Red. W. Biegański, W. 1981 II; Polskie Siły Zbrojne w Drugiej Wojnie Światowej, Londyn 1951 I cz. 1 s. 484–6, tabl. I, Londyn 1975 II cz. 2 s. VIII, 106, 117; Sztab Generalny (Główny) Wojska Polskiego 1918–2003, Red. T. Panecki, F. Puchała, J. Szostak, W. 2003; Utnik M., Sztab polskiego Naczelnego Wodza w latach II wojny światowej, „Wojsk. Przegl. Hist.” Cz. 1: 1971 nr 2 s. 229, 241 (fot.), Cz. 2: 1972 nr 2 s. 296, 303, 317, Cz. 3: 1973 nr 2 s. 218, Cz. 4: 1973 nr 4 s. 188, 192; W 50-lecie Powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Oprac. W. Chocianowicz, Londyn 1969; – Dziennik czynności Prezydenta RP Władysława Raczkiewicza 1939–1947, Oprac. J. Piotrowski, Wr. 2004 s. 12; Dziennik Personalny MSWojsk., W. 1923 nr 63, 1924 nr 110, 1925 nr 110, 1925 nr 123, 1925 nr 130, 1927 nr 25, 1935 nr 11; Iranek-Osmecki K., Emisariusz Antoni, Paryż 1985; tenże, Powołanie i przeznaczenie. Wspomnienia oficera Komendy Głównej AK, W. 2004; Kirchmayer J., Pamiętniki, W. 1987 s. 295 (błędny stopień S-ego); Kopański S., Moja służba w Wojsku Polskim 1917–1939, Londyn 1965; tenże, Wspomnienia wojenne 1939–1946, W. 1990; Kuropieska J., Wspomnienia oficera sztabu 1934–1939, Kr. 1984 s. 57; Kurowski A., Kraksy i wzloty, W. 1965 s. 136; Lista starszeństwa oficerów piechoty, W. 1933, 1935; Mękarski S., Zapiski z Rothesay 1940–1942, Oprac. A. Adamczyk, Londyn–Piotrków Trybunalski 2003; Mitkiewicz L., Z gen. Sikorskim na Obczyźnie (fragmenty wspomnień), Paryż 1968; Naczelne władze wojskowe Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (1939–1945). Dokumenty, Oprac. J. Smoliński, W. 2004; Nowak-Jeziorański J., Kurier z Warszawy, W.–Kr. 1989; Rocznik oficerski, W. 1923, 1924, 1928, 1932; Romeyko M., Przed i po maju, W. 1967; Rybka R., Stepan K., Rocznik oficerski 1939. Stan na 23 marca 1939, Kr. 2006; Sosabowski S., Droga wiodła ugorem, Kr. 1990; Spis oficerów służących czynnie w d. 1.6.1921, W. 1921; Stachiewicz W., Wierności dochować żołnierskiej, W. 1998 s. 224, 248, 254, 256, 268–9, 280, 306, 312 (pominięty w indeksie); Wrzesień 1939 w relacjach i wspomnieniach, Oprac. M. Cieplewicz, E. Kozłowski, W. 1989 s. 118, 128; Zając J., Dwie wojny, 1914, 1939, Londyn 1964; tenże, W Szkocji i na środkowym Wschodzie, Londyn 1967; – „Dzien. Pol. i Dzien. Żołnierza” (Londyn) 1975 nr 174, 1995 nr z 13 I (nekrolog żony S-ego); „Dzien. Pol. i Dzien. Żołnierza (Londyn), dod. „Tydzień Pol.” 1969 nr 43; – B. Ossol.: Kolekcja papierów K. Sosnkowskiego, sygn. 16503/II, sygn. 8650 k. 1–5 (list płk. inż. K. Kieszniewskiego do gen. K. Sosnkowskiego z 26 III 1959); CAW: Akta personalne S-ego, sygn. 15726, Krzyż Niepodległości odrzucony 7 X 1935 i 9 V 1938, akta WSWojsk, sygn. I.340.1.202/203 (fot.), sygn. I.340.1.60/62/663, akta GISZ, sygn. I.302.4.1748; IPiM Sikorskiego: Relacje S-ego, sygn. B.I.118/133, B.I.8a/6, wniosek o Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami, sygn. A.XII.85/41/36; Ministry of Defence w Londynie: APC Polish Enquiries, RAF Northolt (akta personalne S-ego); – Informacje Jadwigi Szmidt z Londynu na podstawie kwerendy w B. Pol. w Londynie (Kartoteka B. Jeżewskiego).
Daniel Koreś